Stambuł to miasto, które dosłownie rozkracza się między dwoma kontynentami – jedną nogą stoi w Europie, drugą w Azji. Ta niezwykła metropolia, pachnąca przyprawami, herbatą i historią, kusi turystów swoją różnorodnością i bogactwem kulturowym. Nie bez powodu mówi się, że kto nie widział Stambułu, ten nie widział świata. Jakie miejsca koniecznie trzeba zobaczyć w tym fascynującym mieście? Co zachwyci nas najbardziej w dawnym Konstantynopolu? Oto lista atrakcji, które sprawią, że zakochasz się w Stambule od pierwszego wejrzenia!
Hagia Sophia – perła bizantyjskiej architektury
Zaczynamy od absolutnego „must see”, czyli Hagia Sophia (tur. Ayasofya). Ten monumentalny budynek przechodził w swojej historii istne turbulencje – był prawosławną bazyliką, muzułmańskim meczetem, świeckim muzeum, by znów wrócić do funkcji meczetu w 2020 roku. Cokolwiek by o tej decyzji nie myśleć, jedno jest pewne – ten architektoniczny kolos zapiera dech w piersiach!
Kiedy przekraczasz próg Hagia Sophia, czujesz się malutki pod jej ogromną kopułą. Wnętrze to fascynujący misz-masz chrześcijańskich mozaik i muzułmańskich elementów wystroju. Gigantyczne medaliony z arabskimi napisami sąsiadują z wizerunkami Chrystusa i Maryi. Ta swoista kulturowa hybryda najlepiej oddaje charakter samego Stambułu – miasta na przecięciu kultur, religii i tradycji.
Najlepiej przyjść tu rano, zanim zrobi się tłoczno. I koniecznie zadrzeć głowę do góry, by podziwiać 56-metrową kopułę, która przez wieki była architektonicznym cudem świata. Jeśli masz chwilę, przysiądź gdzieś na uboczu i po prostu chłoń atmosferę tego miejsca – naprawdę warto!
Błękitny Meczet – arcydzieło osmańskiej architektury
Dosłownie rzut beretem od Hagia Sophia stoi Błękitny Meczet, czyli Sultan Ahmet Camii. Niby konkurencja spora, ale ten meczet absolutnie nie ma się czego wstydzić! Jego wnętrze zdobi ponad 20 tysięcy ręcznie malowanych błękitnych płytek ceramicznych, które nadały budowli przydomek. Sześć smukłych minaretów wznosi się dumnie ku niebu, a w słoneczne dni cała konstrukcja zdaje się lśnić jakimś nieziemskim blaskiem.
Z własnego doświadczenia polecam wejść do środka podczas jednego z pięciu codziennych azan (wezwań do modlitwy). Oczywiście nie podczas samej modlitwy, bo wtedy turyści muszą wyjść, ale tuż przed. Wtedy możesz poczuć prawdziwy klimat tego miejsca. Pamiętaj, że to czynny meczet, więc obowiązuje odpowiedni strój – zakryte ramiona i kolana, a kobiety muszą mieć nakrycie głowy (ale spokojnie, przy wejściu dostaniesz za darmo chustę, jeśli zapomniałaś swojej).
Pałac Topkapı – gdzie sułtani wiedli luksusowe życie
No dobra, teraz coś dla fanów „Wspaniałego stulecia” i innych opowieści o osmańskich intrygach pałacowych. Pałac Topkapı to miejsce, gdzie przez blisko 400 lat mieszkali i rządzili osmańscy sułtani. I powiem ci jedno – ci goście naprawdę wiedzieli, jak żyć!
Kompleks pałacowy jest ogromny, więc zakładaj wygodne buty i zarezerwuj sobie co najmniej pół dnia na zwiedzanie. Absolutnym hitem jest harem – miejsce, gdzie mieszkały żony, konkubiny i dzieci sułtanów. Trzeba do niego kupić osobny bilet, ale naprawdę warto wydać te kilka dodatkowych lir.
W skarbcu pałacowym możesz zobaczyć kolekcję klejnotów, która przyprawia o zawrót głowy – 86-karatowy diament, sztylet ze szmaragdami czy złote trony inkrustowane drogocennymi kamieniami. Człowiek czuje się trochę jak w baśni z tysiąca i jednej nocy! No i koniecznie zajrzyj do pałacowej kuchni – to właśnie tutaj narodziły się przepisy, które do dziś stanowią podstawę tureckiej kuchni.
Wielki Bazar – raj dla łowców skarbów i miłośników targowania
Jeśli myślisz, że znasz bazary, bo byłeś na jakimś targowisku w Polsce czy nawet na wakacyjnym markecie w Egipcie, to Wielki Bazar w Stambule kompletnie zmieni twoje podejście! To istny labirynt składający się z ponad 60 krytych uliczek i około 4000 sklepów. Tak, dobrze przeczytałeś – CZTERY TYSIĄCE!
Na Wielkim Bazarze kupisz dosłownie wszystko – od tradycyjnych tureckich dywanów, przez bajeczne lampy, ceramikę, biżuterię, przyprawy, po podróbki markowych torebek (choć tego oficjalnie nie polecam!). Pamiętaj jednak o jednej zasadzie – targuj się, targuj się i jeszcze raz targuj się! To część lokalnej kultury i sprzedawcy wręcz oczekują, że będziesz negocjować. Pierwsza cena to zazwyczaj minimum dwukrotność tej, za którą faktycznie możesz coś kupić.
Moja rada? Nie kupuj nic w pierwszych sklepach, na które trafisz. Przejdź się, poznaj ceny, a dopiero potem wróć tam, gdzie najbardziej ci się podobało. I koniecznie zrób sobie przerwę na turecką herbatę – sprzedawcy często częstują nią klientów podczas negocjacji. To świetna okazja, żeby złapać oddech w tym szalonym miejscu.
Bazar Egipski – uczta dla zmysłów
Jeśli Wielki Bazar cię przytłoczył, ale nadal masz ochotę na zakupowe szaleństwo, Bazar Egipski (Mısır Çarşısı) będzie strzałem w dziesiątkę. Jest mniejszy, bardziej przejrzysty i specjalizuje się głównie w przyprawach, herbacie, bakaliach i słodyczach.
Powiem ci, że zapach tego miejsca zostaje w pamięci na długo! Kolorowe piramidy z przypraw, wielkie worki pełne orzechów i bakalii, lokum we wszystkich możliwych smakach… Ech, żołądek sam się domaga degustacji! Sprzedawcy chętnie dają próbki, więc możesz skosztować, zanim kupisz. Szczególnie polecam chalwę pistacjową i różne rodzaje tureckiej herbaty – to całkiem inne smaki niż te, które znasz z Polski.
Cieśnina Bosfor – gdzie Europa spotyka Azję
No i wreszcie dochodzimy do tej słynnej granicy między kontynentami. Bosfor to nie tylko strategiczny szlak wodny, ale też jedna z największych atrakcji Stambułu. Rejs po cieśninie to absolutna konieczność podczas wizyty w tym mieście!
Możesz wybrać drogi rejs wycieczkowy z przewodnikiem i kolacją, ale ja polecam bardziej lokalne podejście – wsiądź na zwykły prom kursujący między europejską a azjatycką częścią miasta. Bilety są tanie jak barszcz, a widoki – bezcenne. Z pokładu zobaczysz imponujące rezydencje nad Bosforem (tzw. yalı), majestatyczne mosty łączące kontynenty i panoramę miasta z zupełnie innej perspektywy.
Jeśli masz więcej czasu, koniecznie odwiedź dzielnicę Üsküdar po azjatyckiej stronie. To spokojniejsza, bardziej autentyczna część Stambułu, gdzie możesz poczuć, jak żyją lokalni mieszkańcy. No i możesz się pochwalić znajomym, że jednego dnia byłeś na dwóch kontynentach – niezła historia na Insta, co nie?
Cysterny Bazyliki – podziemny pałac pełen tajemnic
Na koniec zostawiłem miejsce, które dla wielu jest prawdziwym odkryciem – Cysterny Bazyliki (Yerebatan Sarnıcı). To ogromny podziemny zbiornik wody z czasów bizantyjskich, który wygląda jak wyjęty prosto z filmu o Indianie Jonesie! Setki kolumn odbijających się w ciemnej wodzie, tajemnicze światła, kapanie wody gdzieś w oddali – ciarki przechodzą po plecach, ale w ten dobry sposób!
Najbardziej znanymi elementami cysterny są dwie głowy Meduzy, które służą jako podstawy kolumn. Jedna jest ustawiona do góry nogami, druga bokiem – istnieje wiele teorii, dlaczego tak je umieszczono, ale nikt nie zna prawdy. Miejsce to zostało rozsławione w powieści Dana Browna „Inferno” i filmie z Tomem Hanksem, co tylko dodało mu popularności.
W upalne dni cysterny są też świetnym miejscem, żeby schronić się przed żarem – pod ziemią zawsze jest przyjemnie chłodno. Tylko uważaj na śliskie kamienie i koniecznie zrób sobie zdjęcie przy głowie Meduzy – podobno przynosi szczęście (okej, to akurat zmyśliłem, ale kto by nie chciał mieć takiej fotki?).
Stambuł – miasto, do którego chce się wracać
Stambuł to jedno z tych miast, które nie daje się poznać podczas jednej wizyty. Za każdym razem odkrywasz coś nowego, inaczej patrzysz na znane już miejsca, znajdujesz ukryte perełki. Nie bez powodu mówi się, że to miasto ma duszę – i to duszę z osobowością!
Cokolwiek wybierzesz z powyższej listy, jedno jest pewne – Stambuł cię zachwyci, zaskoczy i zostawi z uczuciem niedosytu. A to chyba najlepsza rekomendacja dla każdego miejsca – że chce się do niego wrócić. I wiesz co? Ja już planuję swoją kolejną wizytę. Może się tam spotkamy?