Wyobraź sobie miejsce, gdzie błękit Adriatyku spotyka się z zielonymi wzgórzami porośniętymi winnicami i gajami oliwnymi. Gdzie w małych, kamiennych miasteczkach czas płynie wolniej, a na talerzu lądują świeże owoce morza i trufle. Tak właśnie wygląda Istria – chorwacki półwysep, który jest jak gwiazda rocka, która jeszcze nie wydała swojego największego hitu. Niby wszyscy o niej słyszeli, ale mało kto zna jej wszystkie oblicza. To idealne miejsce dla tych, którzy mają dość zatłoczonych kurortów, ale nie chcą rezygnować z pięknych plaż, pysznego jedzenia i fascynującej kultury. Zatem pakuj walizki – pokazuję, dlaczego Istria powinna być Twoim kolejnym wakacyjnym celem!
Istria w pigułce – co warto wiedzieć przed wyjazdem?
Istria to półwysep w kształcie serca (już sam ten fakt jest znakiem, że musisz się w niej zakochać!), położony w północno-zachodniej części Chorwacji. Choć większość terenu należy do Chorwacji, kawałek Istrii znajduje się też w Słowenii i Włoszech – i ta mieszanka wpływów kulturowych czuć tu na każdym kroku. Od weneckich pałaców, przez austriackie kamienice, po słowiańskie tradycje – Istria to tygiel kulturowy, który zachwyca różnorodnością.
Najlepszy czas na wizytę? Zdecydowanie maj-czerwiec lub wrzesień, kiedy temperatury są przyjemne (25-30 stopni), a plaże nie pękają w szwach od turystów. Lipcowe i sierpniowe upały potrafią dać w kość, a do tego trzeba się liczyć z tłumami – szczególnie we włoskiej części wybrzeża. Z drugiej strony, nawet w szczycie sezonu, zawsze można znaleźć spokojne zatoczki czy mniej oblegane miasteczka w głębi lądu.
Co do dojazdu – mamy kilka opcji. Najbliższe lotniska to Pula w Chorwacji i Triest we Włoszech. Samochodem z Polski to jakieś 12-14 godzin jazdy, ale spokojnie można to rozłożyć na dwa dni, zatrzymując się po drodze w Wiedniu czy Lublanie. Jeśli zdecydujesz się na własne cztery kółka, nie pożałujesz – Istria to region stworzony do roadtripów!
Błękitna Istria – nadmorskie perełki, które musisz zobaczyć
Gdy Chorwaci mówią o „Błękitnej Istrii”, mają na myśli wybrzeże półwyspu, które zachwyca krystalicznie czystą wodą i urokliwymi miasteczkami. Pierwszym punktem na liście musi być Rovinj – moim zdaniem najpiękniejsze miasto całej Istrii. Wyobraź sobie kolorowe, weneckie kamieniczki wyrastające wprost z morza, wąskie, brukowane uliczki i zabytkową wieżę kościoła św. Eufemii górującą nad miastem. To jak żywcem wyjęty kadr z filmu o włoskim dolce vita! Koniecznie wdrap się na szczyt wieży – widoki są tak obłędne, że warto pokonać te wszystkie schody.
Pula to z kolei miasto z rzymskim pazurem. Amfiteatr z I wieku przypomina mniejszego brata rzymskiego Koloseum, ale jest świetnie zachowany i nadal służy jako miejsce koncertów i festiwali. Miasto ma też sporo świetnych plaż – polecam szczególnie Ambrela Beach, gdzie można wynająć kajak i popłynąć wzdłuż wybrzeża.
Dla tych, którzy szukają spokoju, Porec będzie strzałem w dziesiątkę. To miasteczko ma chyba najpiękniejszą bazylilkę na półwyspie – Eufrazjana z VI wieku, wpisaną na listę UNESCO. Wieczorem warto przejść się promenadą i wstąpić do jednej z nadmorskich knajpek na świeże kalmary i kieliszek lokalnej malvaziji.
A skoro o plażach mowa – Istria to nie są piaszczyste plaże jak z Karaibów. Tutaj dominuje kamień i skały, ale dzięki temu woda jest krystalicznie czysta. Jedną z ciekawszych plaż jest Rt Kamenjak na samym południowym krańcu półwyspu – to rezerwat przyrody z dziką linią brzegową, gdzie można znaleźć ukryte zatoczki tylko dla siebie. Dojazd jest trochę karkołomny (końcówka to szutrowa droga), ale warto. Pamiętaj tylko o butach do wody – bez nich wejście do morza po kamieniach może być… powiedzmy, interesującym doświadczeniem!
Zielona Istria – winnice, trufle i miasteczka na wzgórzach
Jeszcze kilka lat temu większość turystów koncentrowała się wyłącznie na wybrzeżu, kompletnie ignorując wnętrze półwyspu. A to ogromny błąd! „Zielona Istria”, czyli wewnętrzna część regionu, to krajobraz jak z Toskanii – wzgórza porośnięte winnicami, gaje oliwne i malownicze miasteczka usadowione na wzniesieniach.
Jeśli miałabym polecić jedno miasteczko z wnętrza półwyspu, byłby to Motovun. To istny film z epoki średniowiecza – miasto otoczone murami obronnymi, z którego roztacza się widok na dolinę rzeki Mirny i okoliczne winnice. W lipcu odbywa się tu znany festiwal filmowy, ale nawet poza tym okresem warto tu przyjechać, żeby po prostu pospacerować po murach i napić się lokalnego wina w jednej z klimatycznych knajpek.
Grožnjan to z kolei miasto artystów – pełne małych galerii, pracowni ceramicznych i sklepików z ręcznie robioną biżuterią. W lecie niemal codziennie odbywają się tu koncerty jazzowe pod gołym niebem. Będąc tam, koniecznie musisz spróbować lokalnych specjałów – szynki pršut suszonej na wietrze bora i sera z dodatkiem trufli.
Istryjskie trufle – czarne złoto, które trzeba spróbować
Apropos trufli – Istria to jeden z najważniejszych regionów truflowych w Europie, szczególnie okolice miasteczka Buzet i dolina rzeki Mirny. Jeśli nigdy nie miałeś okazji spróbować tych aromatycznych grzybów (bądźmy szczerzy – wyglądają jak ziemniaki oblepione błotem, ale smakują niebiańsko!), tutaj masz szansę nadrobić zaległości.
W sezonie jesiennym można wziąć udział w polowaniu na trufle z lokalnymi myśliwymi i ich specjalnie wyszkolonymi psami. To naprawdę niezła przygoda! Ale spokojnie, nawet jeśli odwiedzasz Istrię w innej porze roku, lokalnych restauracji nie omijają te przysmaki – od prostego makaronu z truflami, przez risotto, po jajecznicę z dodatkiem tych aromatycznych grzybów. Moim osobistym faworytem jest semi-freddo (rodzaj lodowego deseru) z miodem truflowym – brzmi dziwnie, ale smakuje obłędnie!
Istria dla aktywnych – coś więcej niż tylko plażowanie
Jeśli należysz do tych, którzy na wakacjach nie potrafią leżeć plackiem na plaży dłużej niż godzinę, Istria będzie dla Ciebie strzałem w dziesiątkę. Ten region jest wymarzony dla rowerzystów – mamy tu ponad 2600 km oznakowanych tras rowerowych, od łatwych, rodzinnych ścieżek po wymagające trasy dla zaawansowanych kolarzy górskich. Popularny jest zwłaszcza szlak Parenzana – dawna linia kolejowa przerobiona na trasę rowerową, biegnąca przez najbardziej malownicze zakątki półwyspu.
Wspinaczka skałkowa również ma tu świetne warunki – szczególnie okolice Limskiego kanału i Rovinj oferują trasy o różnym poziomie trudności. A jeśli wolisz aktywność w wodzie, całe wybrzeże to raj dla kajakarzy i wioślarzy SUP. Wynajęcie sprzętu to żaden problem – w każdym większym miasteczku nadmorskim znajdziesz wypożyczalnie.
Dla spragnionych adrenaliny polecam park Glavani niedaleko Puli – to jeden z najlepszych parków linowych w regionie. Ja osobiście przy przejściu najwyższej trasy miałam serce w gardle, ale widoki i satysfakcja były tego warte!
Kuchnia Istrii – uczta dla podniebienia
Na koniec nie mogę nie wspomnieć o kuchni – bo to jeden z głównych powodów, dla których warto tu przyjechać! Kuchnia Istrii to mieszanka wpływów włoskich, słowiańskich i austro-węgierskich, oparta na świeżych, lokalnych produktach.
Oczywiście, będąc nad morzem, trzeba spróbować owoców morza. Świeże małże, krewetki czy ośmiornice przyrządzone w prostym, śródziemnomorskim stylu – z oliwą, czosnkiem i natką pietruszki – smakują tu wybornie. Z regionalnych specjałów warto sięgnąć po fuži – ręcznie robiony makaron podobny do penne, często podawany właśnie z truflami lub gulaszem z dziczyzny.
Do tego lampka lokalnego wina – białej malvaziji o lekko owocowym aromacie lub czerwonego terana o głębokim, intensywnym smaku. A jeśli trafimy na lokalny festyn, możemy skosztować maneštra – gęstej zupy z fasoli i kukurydzy, która jest dla Istryjczyków tym, czym dla nas rosół niedzielny – symbolem domowego ciepła i tradycji.
Na deser koniecznie spróbuj kroštule – chrupiące ciasteczka posypane cukrem pudrem, idealnie pasujące do mocnej, czarnej kawy po istryjsku.
Zamiast podsumowania – dlaczego warto wybrać Istrię?
Istria to miejsce, które ma wszystko – piękne plaże, historyczne miasteczka, niesamowitą kuchnię i aktywności dla każdego. To Chorwacja w miniaturze, ale bez tłumów, które spotkasz w Dubrowniku czy Splicie. To miejsce, gdzie historia miesza się z teraźniejszością, a różne kultury tworzą niepowtarzalny koktajl wrażeń.
Można tu spędzić tydzień, dwa, a nawet miesiąc i ciągle odkrywać nowe zakątki. Można też – tak jak ja podczas mojej pierwszej wizyty – zakochać się w tym miejscu na zabój i wracać tu co roku, za każdym razem odkrywając coś nowego.
Ostrzegam tylko – Istria uzależnia. Kto raz poczuł zapach pinii mieszający się z morską bryzą, kto zobaczył zachód słońca nad Rovinjem i spróbował lokalnego wina na tarasie z widokiem na winnice, ten będzie chciał wracać. I wiesz co? Nie ma w tym nic złego. Niektóre miejsca po prostu zasługują na nasz powrót.